Het dorp ligt aan de Mussel-Aa en grenst aan de oostkant aan de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het voor de streek zo karakteristieke hoeven landschap wordt hier door Staatsbosbeheer gereconstrueerd. Het gebied kenmerkt zich door rivierduinen, kleine bossen en houtwallen, essen en laaggelegen gronden langs de Ruiten Aa en de Mussel Aa. Een prachtig gebied om te wandelen, fietsen of kanoën!
Van welke kant u Onstwedde ook benadert, steeds heeft u de markante Juffertoren in het vizier. De Juffertoren is tot en met de spits geheel opgetrokken uit steen,zogenaamde kloostermoppen die ook nog eens in Onstwedde zijn gebakken. Omstreeks de 12e / 13e eeuw werd op de Tichelberg (noordwestelijk van Onstwedde) de klei gewonnen voor de stenen. Over de 42 meter hoge Juffertoren bestaan tal van legenden en anekdotes. De aan de Juffertoren gebouwde kerk stamt uit de 15e eeuw.
Onstwedde heeft een dubbele brink. De eerste brink ligt aan de zuidkant van het dorp, niet ver van de Nederlands Hervormde kerk en draagt ook de naam Brink. Het gedeelte van het dorp bij deze brink droeg vroeger de naam Loug. De tweede brink (De Woldbrink) ligt bij de kruising van de Dorpsstraat met de Jabbingelaan. Dit gedeelte van het dorp werd Het Wold genoemd.
Naast brinkdorp is Onstwedde ook nog een esdorp. Op de heuvelrug bij Onstwedde, die ruim 10 m hoog is, liggen verschillende oude esgronden: de Onstwedder Es, de Onstwedder Holte en Tange. Ook de Achteres en de Höchte zijn essen. Rond Smeerling en Ter Wupping liggen kleinere essen.
Bij Wessinghuizen ligt de Giezelbaarg. Hier heeft in de middeleeuwen een galg gestaan, waaraan veroordeelden worden opgehangen. Deze galg lag vlakbij een belangrijke doorgaande weg om voorbijgangers eraan te herinneren de rechte weg niet verlaten. De rechtspraak vond plaats vanuit de burcht in Wedde (Huis te Wedde). In deze zelfde verhoging zijn restanten van een urnenveld gevonden.
Smeerling is een beschermd dorpsgezicht vlakbij Onstwedde. Smeerling is een essenzwermdorp, ontstaan uit Onstwedde omdat de essen van dat dorp niet voldoende voedsel meer opleverden. Er staan een aantal Saksische boederijen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Het aangrenzende Metbroekbos is één van de weinige nog zo goed als oorspronkelijke bossen van Westerwolde. Langs Smeerling loopt het stroomdal van het riviertje de Ruiten Aa. Het stroomdal is de laatste paar jaar helemaal in zijn oude luister hersteld.
Ter Wupping kenmerkt zich door het karakteristieke hoeven- en beekdal landschap. Op een aantal van de vele kleine akkertjes wordt weer op traditionele wijze rogge geteeld. De teelt van rogge is van belang als leefgebied voor het zangvogeltje, de ortolaan. Deze zeer zeldzame zangvogel heeft sinds een aantal jaren in Westerwolde weer een leefgebied gevonden. De geteelde rogge is weer grondstof voor een aantal specifieke Westerwoldse streekproducten als Westerwolds roggebrood, honingkoek en ortolaanjenever.
Bent u met de camper onderweg?
Camperplaats Op Streek
Streekweg 4, 9591 VM Onstwedde
N 53.05633, E 7.05494
N 53°03'23", E 7°03'18"
