Het veen speelt een prominente rol in Klazienaveen en de omringende dorpen en natuur. Ze hebben hun bestaan en vorm aan de vervening/turfwinning te danken. De naam kom je dan ook overal tegen: Bargerveen, Veenoord/Nieuw Amsterdam en het Veenpark liggen in de buurt, in Klazienaveen zelf heb je de Veenvaart en een beeld van De Veenarbeider. Tip: ga naar het Veenpark in Barger-Compascuum. In dit openluchtmuseum wordt de geschiedenis van het veengebied en de veenkoloniën verteld. Zo begrijp je pas echt goed wat er hier is gebeurd.
Niet al het veen is trouwens afgegraven, want in natuurgebied Veenland is een stuk hoogveen van 2.100 hectare bewaard gebleven. Dit natuurgebied heet het Bargerveen. In het Bargerveen leven allerlei (unieke) planten en dieren, waaronder adders en vleesetende planten. Bang hoef je daarvoor niet te zijn, want je kunt hier veilig lopen. Maak die wandeling, want het is sensationeel om de verende grond onder je te voelen. Voor de minder validen ons ons: je kunt ook een huifkar tocht maken door dit gebied met de Veenland Express. Doen, want het Bargerveen is een luilekkerland voor natuurliefhebbers.
Ook kinderen zullen zich goed vermaken in het Bargerveen, want hier bevindt zich de grootste schaapskooi van het land. Drie verschillende kuddes komen ’s avonds, met in totaal ongeveer duizend schapen, komen in de namiddag naar deze kooi om hier te overnachten. En ze kunnen niet wachten om geaaid te worden. Het is niet alleen de grootste kooi van Nederland, hij is ook nog eens energie neutraal. En speciaal voor bezoekers zijn er boven op het dak twee balustrades gebouwd. Je kunt de schapen hier dus ook van boven bekijken. De kooi ligt in het dorpje Weiteveen.
Net als het Bargerveen ligt Nieuw Amsterdam-Veenoord zo’n negen kilometer van Klazienaveen. Nieuw Amsterdam-Veenoord is een tweelingdorp. Dat betekent dat het twee verschillende dorpen zijn, maar dat ze in alle opzichten als één worden beschouwd. In dit dubbeldorp wonen zo’n 7.500 mensen. Nieuw Amsterdam was in de negentiende eeuw een van de belangrijkste turfmarkten in Nederland. Dit kwam mede doordat het bij een knooppunt van kanalen lag en al vroeg was aangesloten op het tram- en spoorwegennet. Ook na de ‘turftijd’ bleef het dorp zeer bedrijvig, door de introductie van de kunstmest. Nieuw Amsterdam heeft nu vooral een landbouwindustrie.
Veenoord is bekend vanwege de terugkerende strijd om de eerste schaatsmarathon op natuurijs en natuurbad De Zandpol. Dit is een kleine (0,8 ha) ondiepe zwemplas met eromheen een prachtig twintig meter breed zandstrand. In het water, dat vijftig centimeter tot vijf meter diep is, zijn drie loopbruggen aangelegd die het spelen er voor kinderen nog leuker op maken.
Veenoord is echter het bekendst vanwege het Van Goghhuis, dat pal op de dorpsgrens met Nieuw Amsterdam staat. De beroemde schilder Vincent van Gogh verbleef in 1883 twee maanden in het hotel van Hendrik Scholte. Vanuit deze plek ontdekte hij de omgeving: bijna dagelijks maakte Van Gogh zwerftochten. Het inspireerde hem tot talloze schilderijen, tekeningen en aquarellen, zoals Landschap in Drenthe, Boer die onkruid verbrandt en Boer met stok en spade. Het schilderij Ophaalbrug in Nieuw-Amsterdam maakte hij in het hotel.
Inmiddels is het hotel geen hotel meer, maar het Van Gogh Huis. Het is het enige openbaar toegankelijke pand in Nederland waar de wereldberoemde schilder woonde en werkte. Je komt er in de kamer waar hij logeerde en ziet zijn bed dat nog op dezelfde plaats staat. Ook zie je zijn tekendoos en verfpalet.
Waar Van Gogh de omgeving vastlegde op het doek en papier, heeft de Drentstalige popgroep Skik dat gedaan in een lied. Het nummer Op Fietse (je kent het vast) beschrijft een fietstocht door Zuidoost-Drenthe, de geboortestreek van zanger Daniël Lohues en een stukje Duitsland. Deze tocht werd later de basis van een toeristische fietstocht: de Skik-route.
Deze route is werkelijk prachtig. In een 86 kilometer lange ronde om Klazienaveen heen, zie je Drenthe op zijn mooist. Je rijdt onder andere door Oosterhesselen, Holsloot, Veenoord, Barger-Compascuum en Erm. Daarbij passeer je molens, kerken, oude Drentse boerderijen, havezaten, bossen, dalen, natuurgebieden (oa Bargerveen) en plassen. De Skik-route is een hele dag genieten. Of, zoals de mannen het zingen: ‘'k Hen de banden vol met wind, nee ik heb ja niks te klagen’. Erica, de geboorte- en woonplaats van Lohues, ligt overigens niet op de route. Toch is het plaatsje de moeite waard om ook even aan te doen. Ga daarvoor bij het Oranjedal even een stukje naar het zuiden.
Nog meer doen
Natuurliefhebber én sportief? Doe dan mee aan de triatlon van Klazienaveen. Het leuke aan dit evenement is dat je ook delen van de triatlon kunt doen, zoals bijvoorbeeld een kwart. Ook is er een kindertriatlon en zijn er sprintwedstrijden en estafettes. Voor iedereen is dit een heel gezellige dag, ook om er alleen maar als toeschouwer te zijn.
Ook leuk om te bekijken zijn de voorwerpen in het museum Collectie Brands. In de boerderij van de familie Brands, in Nieuw-Dordrecht, staan rond de 70.000 voorwerpen (waaronder 50.000 boeken). Deze hebben onder andere te maken hebben met de geschiedenis van Nederland, de Tweede Wereldoorlog, Drenthe, theologie, archeologie en letterkunde. Hoogtepunten van de door Jans Brands (1932-2019) verzamelde collectie zijn een leenmannenregister uit de 14e eeuw, een brief van Hugo de Groot en het handgeschreven testament van Marianne van Oranje.
